Dit is een instrument van Stimular
Ook van Stichting Stimular: Milieubarometer | MVO-balans

Bouw- of verbouwplan

Duurzaamheid in het bouwplan krijgen

Realiseer lage exploitatiekosten en maak van het pand jouw visitekaartje door ontwerpers en aannemers te vertellen wat je belangrijk vindt.

Werk samen met duurzame ontwerpers en uitvoerders.

Met partners die kennis en referenties hebben op dit terrein, is het eenvoudiger jouw wensen te realiseren. Lees meer in het thema Verkennen / plannen maken.

Formuleer ambities voor duurzaamheid en kostenbesparing.

Dit maakt jouw ideeën concreter en biedt een architect en installatieadviseur houvast bij het ontwerp voor de (ver)bouw. Zie het thema Ambities formuleren.

Wil je weten wat de globale kostenconsequenties zijn van jouw ambities? Of wil je de kosten van meerdere duurzaamheidscenario’s naast elkaar zetten? De Financiële Quickscan Duurzaamheid helpt je om in een vroeg stadium een eerste, globale keuze maken voor de meest reële ambitie op de lange termijn.

Geef jouw architect en installatieadviseur de opdracht met de adviezen uit dit thema aan de slag te gaan.

Vraag jouw architect en installatieadviseur welke oplossingen gekozen zijn voor jouw pand. Vraag hen ook naar de reden waarom zaken niet toegepast zijn. Zo kun je beoordelen of er voldoende duurzaamheidsmaatregelen uitgevoerd worden.

Beslis op basis van totale kosten en niet alleen op basis van investeringskosten.

De levensduurkosten worden slechts ten dele bepaald door de investeringskosten. Energie- en/of onderhoudskosten kunnen een groot deel van de totale kosten uitmaken. Vraag de ontwerpers deze kosten (total cost of ownership, TCO) te schatten voor alle ontwerpalternatieven. Neem voor je beslissingen een horizon van bijvoorbeeld 10 of 15 jaar.

Gezondheid en productiviteit zijn lastig te vertalen in opbrengsten. De (financiële) invloed van deze ‘zachte’ onderwerpen is echter veel groter. Het verbeteren van de productiviteit met 1% leidt tot circa € 25 per m2 voordeel, terwijl het bij energiebesparing vaak over € 5 tot € 10 per m2 gaat.

Een gebouw voor de toekomst

Bouw het gebouw zo, dat het aangepast kan worden als jouw bedrijf verandert. Elk jaar extra levensduur van het gebouwskelet en de gevel bespaart grondstoffen en betekent winst, zowel financieel als voor het milieu.

Ontwerp een gebouw dat ons dierbaar wordt.

Denk aan oude schoolgebouwen die in appartementen zijn veranderd, fabrieken die zijn omgetoverd tot musea en koopmanshuizen die kantoren zijn geworden. Deze gebouwen zijn er nog omdat ze ons dierbaar zijn.

Bereid het ontwerp voor op uitbreiding van jouw bedrijf.

Voorbeelden:

  • Met een sterkere fundering en constructie kan er later nog een verdieping bovenop gebouwd worden.
  • Houd bij plaatsing van muren, gevelopeningen en leidingen al rekening met een aanbouw.
  • Bouw iets ruimer en verhuur een deel van het pand. Je kunt dit later zelf gaan gebruiken.

Maak verdiepingen flexibel indeelbaar.

Door goede plaatsing van verwarmingssystemen, verlichting en trappen en voldoende mogelijkheden voor het plaatsen van tussenwanden, kun je verdiepingen flexibel indelen. Maak binnenwanden verwijder- of verplaatsbaar. Maak verdiepingen flexibel indeelbaar

Houd leidingen bereikbaar.

Leg leidingkokers aan. Zo zijn latere aanpassingen eenvoudig uit te voeren.

Energie in het bouwplan

Met een goed bouwplan kun je fors besparen op de benodigde (klimaat) installaties en energieverbruik daarvan. Fouten in het ontwerp kun je niet met installaties herstellen!

Voorkom warmteverliezen door de gebouwschil.

Goede isolatie is een van de meest efficiënte maatregelen voor jouw portemonnee en voor het milieu. Isoleer beter dan het bouwbesluit eist (Rc minimaal 5,0 m²K/W) met name voor voor ruimtes op kamertemperatuur en voor het dak. Overweeg ook beter glas voor ruimtes die op kamertemperatuur worden gehouden (HR++ glas is verplicht).Denk ook aan kierdichting, afdichting van vloersparingen, en isolatie van kruipluiken, bedrijfsdeuren en leidingen.

Gebruik zonnewarmte om het gebouw te verwarmen.

Houd hiermee rekening bij de oriëntatie en de indeling van jouw pand. Denk aan serre, atrium of klimaatgevel. Plan ruimtes waar het warm moet zijn aan de zonzijde.

Voorkom dat het pand in de zomer oververhit raakt.

Je voorkomt oververhitting bijvoorbeeld met een groot dakoverstek, daklichten die alleen noordelijk licht binnenlaten en goede zonwering. Oververhitting is met name in de zomer een risico, doordat nieuwe gebouwen goed zijn geïsoleerd en er steeds meer elektrische apparatuur wordt gebruikt die warmte afgeeft.
Zonwering

Neem gebouwgebonden installaties direct mee in het gebouwontwerp.

Vaak wordt eerst het gebouw ontworpen en dan pas de installatie gekozen. Echter, de keuze van de installaties heeft invloed op het bouwplan en moet daarin dus vanaf het begin worden meegenomen. Voor een zonneboiler moet bijvoorbeeld plaats bovenin het pand gereserveerd worden. Denk ook aan vloerverwarming of -koeling of een warmtepomp met bodemcollector.

Materialen in het bouwplan

Vanaf 1 januari 2013 moet bij elke omgevingsvergunningsaanvraag voor nieuwbouwwoningen en kantoren met een oppervlak groter dan 100 m2 een milieuprestatieberekening materialen bijgevoegd worden. De uitkomst van deze berekening heeft betrekking op het totaal aan milieueffecten (grondstofuitputting, CO2-uitstoot e.d.) van de toegepaste materialen in een gebouw over de gehele levenscyclus van een gebouw (van wieg tot graf). De wetgever stelt nog geen grenswaarde aan de milieuprestatie. Dat lijkt vreemd maar is vooral bedoeld om de bouw gelegenheid te geven ervaring op te doen en te laten wennen in het stellen van milieuprestatie-eisen.

Jouw architect kan een milieuprestatieberekening voor je maken met verschillende (gratis) softwareprogramma’s. Verwijzingen naar deze instrumenten zijn te vinden
op www.milieudatabase.nl. Sommige van die instrumenten (zoals GPR Gebouw) zijn ook geschikt om jouw ambities te bepalen.

Gesloten grondbalans

Een gesloten grondbalans houdt in dat alle grond binnen het plangebied wordt hergebruikt. Gebruikelijk is dat grond wordt afgegraven en afgevoerd en ophoogzand wordt gestort. Een minimale ingreep met behoud van de ecologische waarde heeft echter de voorkeur. Soms is echter wel een tijdelijk depot noodzakelijk. Vraag de aannemer of architect om een onderbouwing.

Integraal ontwerp

Een gebouw wordt van grof naar fijn ontworpen. Scan welke duurzaamheidsmaatregelen uit de volgende thema’s van belang zijn voor jouw bouwplan. Denk aan het reserveren van ruimte, het realiseren van een goed werkklimaat met zo min mogelijk installaties.

Ga na welke adviezen uit "Indeling pand" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is “Beoordeel de indeling op de efficiency voor de interne verplaatsingen”. Een gebouw met een goede indeling ondersteunt efficiënt werken. Als dat lukt, ben je waarschijnlijk lange tijd tevreden met jouw gebouw.
Ga naar het thema Indeling pand.

Ga na welke adviezen uit "Bouwmaterialen" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is “Kies voor een niet-massief bouwskelet”. Dit is lastig te veranderen als het plan al getekend is. De hele maatvoering hangt hier van af.
Ga naar het thema Bouwmaterialen.

Ga na welke adviezen uit "Klimaatinstallaties" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is “Neem gebouwgebonden installaties direct mee in het gebouwontwerp.” Installaties kunnen het bouwplan sterk beïnvloeden. Denk aan vloerverwarming of -koeling of het type ventilatie.
Ga naar het thema Klimaatinstallaties

Ga na welke adviezen uit "Duurzame energie" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is “Voor een zonneboiler moet plaats bovenin het pand gereserveerd worden. Een bio-ketel heeft een goed bereikbare houtopslag nodig.”
Ga naar het thema Duurzame energie.

Ga na welke adviezen uit "Watervoorziening en -afvoer" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is “Zorg voor korte en dunne leidingen”.
Ga naar het thema Watervoorziening en -afvoer.

Ga na welke adviezen uit "Verlichting" nu al van belang zijn voor het ontwerp.

Een voorbeeld is het advies “Gebruik daglicht als bron van verlichting”. De plaats van ramen, lichtstraten, sheddaken of atriums heeft veel invloed op jouw gebouw.
Ga naar het thema Verlichting.